---
nl

Overdracht van kleine en middelgrote ondernemingen of van familiale ondernemingen en vennootschappen

De vererving of de schenking van een familiale onderneming of een familiale vennootschap

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft, sinds 1 januari 2017, een voorkeurtarief voorzien op de overdracht van activa van de familiale onderneming of van de aandelen van de familiale vennootschap. Het tarief bedraagt 3% of 7% voor de verervingen en 0% voor de schenkingen.

De voorwaarden

 

Om in aanmerking te komen voor het gunstregime moet aan een aantal basis- en vormvoorwaarden zijn voldaan:

-   op de datum van overlijden, of op het moment van de registratie van de authentieke akte van schenking;

-   EN jaar na jaar gedurende 3 jaar na het overlijden of de registratie van de authentieke akte van schenking.

De toekenningsvoorwaarden worden uiteengezet in de onderstaande tabel.

Voorwaarden te vervullen op de datum van overlijden of op het moment van de registratie van de authentieke akte van schenking

AAN WELKE BASISVOORWAARDEN MOET WORDEN VOLDAAN?

Voor de familiale ondernemingen

Voor de familiale vennootschappen

  1. Beantwoorden aan de definitie van “familiale onderneming”

Een familiale onderneming:

  1. is een nijverheids-, handels-, ambachts- of landbouwbedrijf of een vrij beroep;
  2. dat door de erflater of de schenker of zijn partner persoonlijk wordt geëxploiteerd en uitgeoefend;
  3. al dan niet samen met anderen.

 

  1. Beantwoorden aan de definitie van een “familiale vennootschap”

Een familiale vennootschap:

  1. heeft de uitoefening van een nijverheids-, handels-, ambachts- of landbouwactiviteit, of van een vrij beroep tot doel;
  2. oefent deze activiteit of dit beroep uit;
  3. heeft haar zetel van werkelijke leiding in een van de lidstaten van de Europese Economische Ruimte (EER);
  4. wordt beheerd:
  • door 1 familie: de aandelen aangehouden door de erflater of de schenker en zijn familie vertegenwoordigen ten minste 50% van de stemrechten
  • door 2 families: de aandelen aangehouden door de erflater of de schenker en zijn familie vertegenwoordigen ten minste 30% van de stemrechten, indien deze familie samen met 1 andere aandeelhouder en zijn familie aandelen aanhouden die minstens 70% van de stemrechten vertegenwoordigen
  • door 3 families: de aandelen aangehouden door de erflater of de schenker en zijn familie vertegenwoordigen ten minste 30% van de stemrechten, indien deze familie samen met 2 andere aandeelhouders en hun familie aandelen aanhouden die minstens 90% van de stemrechten vertegenwoordigen
  1. heeft een reële economische activiteit (in functie van de verhouding van bepaalde posten van de jaarrekeningen).

Opgelet: de vennootschap die geen activiteit uitoefent, kan ook worden gekwalificeerd als "familiale vennootschap" als ze minstens 30 % van de aandelen van een directe dochtervennootschap in handen heeft. Deze directe dochtervennootschap moet aan 3 voorwaarden voldoen:

  1. de uitoefening van een nijverheids-, handels-, ambachts- of landbouwactiviteit, of van een vrij beroep tot doel hebben;
  2. deze activiteit uitoefenen;
  3. haar zetel van werkelijke leiding in een van de lidstaten van de Europese Economische Ruimte hebben.

Als aan al deze voorwaarden is voldaan, zal het gunstregime enkel worden toegepast op de waarde van de deelneming van de vennootschap in haar "actieve" directe dochtervennootschap.
 

--> Wat wordt verstaan onder “familie”?

Maken deel uit van de familie van de erflater, de schenker of de aandeelhouder:

  1. de partner;
  2. de verwanten in rechte lijn, en hun partners;
  3. de zijverwanten tot de 2de graad en hun partners ;
  4. de kinderen van broers en zussen.

--> Wat wordt verstaan onder “partner”?

De partner van de erflater, de schenker of de aandeelhouder is:

-   de persoon die op de dag van het openvallen van de nalatenschap of op de dag van de schenking, gehuwd was met de erflater, de schenker of de aandeelhouder;

-   de persoon die op de dag van het openvallen van de nalatenschap of op de dag van de schenking wettelijk samenwoont met de erflater, de schenker of de aandeelhouder.

WELKE DOCUMENTEN MOETEN WORDEN INGEVULD?

Om na te gaan of aan alle toekenningsvoorwaarden is voldaan, moet een aanvraagformulier worden ingevuld en vergezeld zijn van alle nodige bewijsstukken die in dat formulier worden opgesomd.

 

 

Dit aanvraagformulier moet ons per gewone brief worden teruggestuurd.

 

Wij zullen uw dossier binnen de 60 dagen onderzoeken. Indien de voorwaarden zijn vervuld, bezorgen wij u een attest dat u in principe moet bijvoegen aan de aangifte van nalatenschap[1] of aan de authentieke akte van schenking op het moment van zijn registratie[2].

 

Als het aanvraagformulier niet alle gegevens bevat en/of niet vergezeld is van alle vereiste bewijsstukken, wordt de termijn van 60 dagen opgeschort tot de ontvangst van deze ontbrekende gegevens en bewijsstukken.

 

Voorwaarden te vervullen jaar na jaar gedurende 3 jaar na het overlijden of de registratie van de authentieke akte van schenking

AAN WELKE BASISVOORWAARDEN MOET WORDEN VOLDAAN?

Voor de familiale ondernemingen

Voor de familiale vennootschappen

  1. Dezelfde activiteit voortzetten;
  2. De met toepassing van het gunstregime overgedragen onroerende goederen niet bestemmen tot bewoning.
  1. Dezelfde activiteit voortzetten;
  2. De jaarrekeningen of de geconsolideerde jaarrekeningen publiceren;
  3. Het maatschappelijk kapitaal of het eigen vermogen is niet gedaald door uitkeringen of terugbetalingen onder het bedrag van de inbrengen verricht op de datum van het overlijden of van de registratie van de authentieke akte van schenking;
  4. De zetel van werkelijke leiding in een lidstaat van de EER behouden

Opgelet: de publicatie van de jaarrekeningen of de geconsolideerde jaarrekeningen moet in overeenstemming zijn met de geldende wetgeving van de lidstaat van de EER waar de maatschappelijke zetel op het moment van het overlijden of de registratie van de authentieke akte van schenking is gevestigd.

 

WELKE DOCUMENTEN MOETEN WORDEN INGEVULD?

Wij zullen eveneens controleren of na het eerste, tweede en derde jaar na het overlijden of de registratie van de authentieke akte van schenking nog steeds aan de voorwaarden is voldaan. Daartoe dient u elk jaar een formulier in te vullen dat aantoont dat de handhavingsvoorwaarden worden nageleefd. Bij dit formulier moeten alle erin opgesomde nodige bewijsstukken worden gevoegd.

Deze formulieren moeten ons per aangetekend schrijven worden teruggestuurd.

Wij zullen uw dossier binnen 50 dagen onderzoeken. Als de voorwaarden zijn vervuld, zullen wij een attest afleveren dat u aan de bevoegde ontvanger van het bevoegde kantoor van de Algemene administratie van de Patrimoniumdocumentatie dient te bezorgen:

  • vóór de 500e dag na de dag van het overlijden of de registratie van de authentieke akte van schenking voor het formulier dat na het eerste jaar moet worden ingevuld;
  • vóór de 865e dag na de dag van het overlijden of de registratie van de authentieke akte van schenking voor het formulier dat na het tweede jaar moet worden ingevuld.

Als het aanvraagformulier niet alle gegevens bevat en/of niet vergezeld is van alle vereiste bewijsstukken, wordt de termijn van 50 dagen opgeschort tot de ontvangst van deze ontbrekende gegevens en bewijsstukken.

 

 

Wat is het tarief van het gunstregime?

Voor de successierechten en het recht van overgang bij overlijden wordt het tarief verlaagd tot:

    • 3 % in rechte lijn of tussen partners;
    • 7 % voor de andere personen.

Voor de schenkingsrechten zijn de rechten vrijgesteld (0%), ongeacht de graad van verwantschap tussen de schenker en de begiftigde.

 

Waarop heeft het gunstregime betrekking (belastinggrondslag) ?

In het geval van een nalatenschap wordt het tarief van 3% of 7% berekend op basis van de verkrijging van de nettowaarde van de volle eigendom, de blote eigendom of het vruchtgebruik van:

    • HETZIJ de activa die door de erflater, de schenker of zijn partner beroepsmatig zijn geïnvesteerd, indien het gaat om een familiale onderneming;
    • HETZIJ de aandelen, indien het gaat om een familiale vennootschap.

OPGELET:

    • Het voorkeurtarief van de successierechten of de vrijstelling van de schenkingsrechten voor de overdracht van familiale ondernemingen is niet van toepassing op gebouwen die hoofdzakelijk worden aangewend of bestemd voor bewoning.
    • Voor de toepassing van het voorkeurtarief op bepaalde elementen moet aan bijkomende voorwaarden voldaan zijn:

-  Voor de familiale ondernemingen: de activa die werden aangewend in de onderneming gedurende het jaar voorafgaand aan het overlijden of de schenking, zullen enkel in aanmerking worden genomen voor de toepassing van het verlaagd tarief of de vrijstelling als u aantoont dat ze beroepsmatig werden aangewend.

-   Voor de familiale vennootschappen: de activa die werden ingebracht in de onderneming gedurende het jaar voorafgaand aan het overlijden of de schenking, zullen enkel in aanmerking worden genomen voor de toepassing van het verlaagd tarief of de vrijstelling als u aantoont dat ze beroepsmatig werden aangewend.

 

Wat zal er gebeuren als de voorwaarden niet/niet meer worden nageleefd?

Als de handhavingsvoorwaarden gedurende 3 jaar na het overlijden of de registratie van de authentieke akte van schenking niet/niet meer worden nageleefd, zijn de successie- of schenkingsrechten verschuldigd tegen het normaal progressief tarief volgens schijven.

Wilt u er meer over weten?

Voor iedere vraag of bijkomende inlichting, contacteer ons op het volgende e-mailadres: esf_fvo@fisc.brussels.

U vindt alle details en voorwaarden van deze gunstregimes in de onderstaande documenten:

-   Betreffende de regeling die van toepassing is in geval van een OVERLIJDEN:

    • Artikelen 60bis tot en met 60bis/3 van het Wetboek der successierechten;
    • Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 19 januari 2017 tot vaststelling van de modaliteiten van het gunstregime toepasselijk op de successierechten bij overdracht van familiale ondernemingen en familiale vennootschappen;
    • Ministerieel besluit van 11 december 2023 tot vaststelling van de formulieren bedoeld in het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 19 januari 2017 tot vaststelling van de modaliteiten van het gunstregime toepasselijk op de successierechten bij overdracht van familiale ondernemingen en familiale vennootschappen;

-   Betreffende de regeling die van toepassing is in geval van SCHENKINGEN:

    • Artikelen 140/1 tot en met 140/6 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten;
    • Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 19 januari 2017 tot vaststelling van de modaliteiten van het gunstregime toepasselijk op de schenkingsrechten bij overdracht van familiale ondernemingen en familiale vennootschappen;
    • Ministerieel besluit van 6 december 2023 tot vaststelling van de formulieren bedoeld in het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 19 januari 2017 tot vaststelling van de modaliteiten van het gunstregime toepasselijk op de schenkingsrechten bij overdracht van familiale ondernemingen en familiale vennootschappen.

Opgelet: de bovenstaande uitleg wordt louter ter informatie gegeven en is geenszins bindend voor Brussel Fiscaliteit.



[1] Als dit attest niet bij de aangifte van nalatenschap is bijgevoegd, moeten de successierechten worden berekend volgens het normale tarief. In dit geval zijn de rechten die werden geïnd bij gebrek van het hebben neergelegd door de partijen van het attest in kwestie, onderhevig aan een teruggave als dit attest binnen een jaar na de betaling van de belasting wordt neergelegd bij de ontvanger van het bevoegde kantoor van de Algemene administratie van de Patrimoniumdocumentatie.

[2] Als dit attest niet werd bijgevoegd voordat de schenkingsrechten opeisbaar worden, moeten deze rechten worden berekend volgens het normale tarief. In dit geval, zijn de rechten die werden geïnd bij gebrek van het hebben neergelegd door de partijen van het attest in kwestie, onderhevig aan een teruggave als dit attest binnen een jaar na de betaling van de belasting wordt neergelegd bij de ontvanger van het bevoegde kantoor van de Algemene administratie van de Patrimoniumdocumentatie.