Overdracht van kleine en middelgrote ondernemingen of van familiale ondernemingen en vennootschappen
Inhoudsopgave
- Twee gunstregelingen
-
De vererving van een kleine of middelgrote onderneming (overlijden vóór 1 januari 2017)
Twee gunstregelingen
De gewestelijke fiscale wetgeving voorziet al lang in een voordelig fiscaal regime voor de overdracht van sommige ondernemingen en vennootschappen door vererving of door schenking.
Sinds 1 januari 2017 is dit regime gewijzigd in het kader van de fiscale hervorming die werd doorgevoerd door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering. Het doel van deze hervorming was om:
- af te stappen van het begrip "kleine of middelgrote onderneming" om voorrang te geven aan dat van "familiale onderneming of vennootschap", waarbij familie voortaan een centraal begrip is;
- de continuïteit van de ondernemingen te waarborgen;
- de bedrijfsleiders aan te moedigen om tijdens hun leven actief deel te nemen aan hun opvolging, om hun kennis door te geven, waarbij er een vrijstelling van schenkingsrechten wordt toegepast;
- de voorwaarden te versoepelen om in aanmerking te komen voor de gunstregeling.
Voor de nalatenschappen die vóór 1 januari 2017 zijn opengevallen, werd een voorkeurtarief van 3% op de successierechten toegepast bij de overdracht van een kleine of middelgrote onderneming (KMO). Er bestond ook een gunstregeling voor de schenkingen van KMO's; die gunstregeling wordt beheerd door de FOD Financiën.
--> Klik hier om toegang te krijgen tot de informatie betreffende de vererving van een KMO
Voor de nalatenschappen die na 1 januari 2017 zijn opengevallen, is deze regeling veranderd. Voortaan is een voorkeurtarief van 3% of 7% van toepassing bij de overdracht van een familiale onderneming of vennootschap. De schenking van een dergelijke onderneming of vennootschap is voortaan vrijgesteld van rechten, onder dezelfde voorwaarden.
--> Klik hier om toegang te krijgen tot de informatie betreffende de vererving en de schenking van familiale onderneming of vennootschap.
De vererving van een kleine of middelgrote onderneming (overlijden vóór 1 januari 2017)
U bent de begunstigde van een nalatenschap die een "kleine of middelgrote onderneming" (KMO) bevat?
Voor dit type van vererving heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een voorkeurtarief voorzien voor de overdracht van goederen of effecten van de KMO. Het tarief bedraagt 3%, in plaats van het progressief tarief volgens belastingschijven dat van toepassing is op de successierechten.
De voorwaarden
Om in aanmerking te komen voor deze gunstregeling, moet er aan een welbepaald aantal (inhoudelijke en formele) voorwaarden zijn voldaan:
- op de dag van het overlijden;
- EN jaar na jaar gedurende 5 jaar na het overlijden.
Het geheel van deze voorwaarden worden uiteengezet in de onderstaande tabel.
|
Te vervullen voorwaarden op de dag van het overlijden |
Te vervullen voorwaarden jaar na jaar gedurende 5 jaar na het overlijden |
|
Aan welke voorwaarden moet worden voldaan? |
|
Een KMO is een onderneming:
2. De KMO moet bepaalde elementen bevatten Indien de KMO werd uitgebaat door een natuurlijk persoon, moet ze goederen omvatten: - die een universaliteit van goederen, een bedrijfstak of een handelsfonds vormen; - waarmee de erflater of zijn echtgeno(o)t(e), op de dag van het overlijden, een nijverheids-, handels-, ambachts- of landbouwbedrijf, een vrij beroep, een ambt of een post uitoefende. Als de KMO werd uitgebaat door een rechtspersoon, moet ze de volle eigendom van aandelen bevatten van een vennootschap: - waarvan de zetel van werkelijke leiding is gevestigd in een lidstaat van de Europese Unie; - en die een nijverheids-, handels-, ambachts- of landbouwactiviteit of een vrij beroep exploiteert; - indien de overgedragen aandelen minstens 25% van de stemrechten vertegenwoordigen in de algemene vergadering (indien het geheel van de overgedragen aandelen minder dan 50% van de stemrechten in de algemene vergadering vertegenwoordigt, moet tevens een aandeelhoudersovereenkomst worden gesloten, waarin de partijen zich ertoe verbinden de handhavingsvoorwaarden na te leven - zie de rechterkolom). |
|
|
Om na te gaan of aan alle voorwaarden is voldaan, moet een formulier voor de aanvraag van de gunstregeling worden ingevuld, dat vergezeld moet zijn van alle nodige bewijsstukken die in dat formulier worden opgesomd. --> Klik hier om toegang te krijgen tot het formulier voor de aanvraag van een attest. Dit formulier moet ons bij aangetekend schrijven worden teruggestuurd. Wij zullen uw dossier binnen 30 werkdagen onderzoeken. Indien de voorwaarden zijn vervuld, bezorgen wij u een attest dat u bij de aangifte van nalatenschap dient te voegen. Als het aanvraagformulier niet alle gegevens bevat en/of niet vergezeld is van alle vereiste bewijsstukken, wordt de termijn van 30 dagen opgeschort tot de ontvangst van deze ontbrekende gegevens en bewijsstukken.
|
Wij zullen eveneens controleren of na het eerste, tweede, derde, vierde en vijfde jaar na het overlijden nog steeds aan de voorwaarden is voldaan. Daartoe dient u elk jaar een formulier in te vullen dat aantoont dat de handhavingsvoorwaarden worden nageleefd. Bij dit formulier moeten alle nodige bewijsstukken worden gevoegd die erin worden opgesomd. --> Klik hier om toegang te krijgen tot het jaarlijks bewijsformulier. Deze aanvraagformulieren moeten ons uiterlijk op het einde van het kwartaal na dat van de verjaardag van het overlijden worden toegestuurd. Wij zullen uw dossier binnen 30 werkdagen onderzoeken. Als de voorwaarden zijn vervuld, zullen wij een attest afleveren dat wij naar de bevoegde ontvanger zullen sturen. Indien de voorwaarden NIET zijn vervuld, brengen wij de bevoegde ontvanger daarvan op de hoogte.
|
Wat is het tarief van de gunstregeling?
Het tarief van de successierechten wordt verlaagd tot 3%.
Waarop heeft de gunstregeling betrekking (belastinggrondslag)?
Dit tarief van 3% wordt berekend op de waarde:
- van HETZIJ alle goederen die in de KMO zijn geïnvesteerd (indien die wordt uitgebaat door een natuurlijk persoon), verminderd met de schulden of het deel van deze schulden die enkel betrekking hebben op deze goederen;
- van HETZIJ de aandelen van de KMO (indien die wordt uitgebaat door een rechtspersoon).
OPGELET: voor de toepassing van het voorkeurtarief voor bepaalde elementen moet aan bijkomende voorwaarden voldaan zijn :
- indien de KMO wordt uitgebaat door een natuurlijk persoon, moeten de activa die de laatste 3 jaar vóór het overlijden werden belegd, voor financiële of economische behoeften zijn belegd;
- indien de KMO wordt uitgebaat door een rechtspersoon, moet het maatschappelijk kapitaal dat in de laatste 3 jaar vóór het overlijden werd gestort, voor financiële of economische behoeften zijn gestort.
Wat gebeurt er als de voorwaarden niet/niet meer worden nageleefd?
Als de handhavingsvoorwaarden gedurende de 5 jaar na het overlijden niet/niet meer worden nageleefd, zijn de successie- of schenkingsrechten verschuldigd tegen het normaal tarief.
De vererving of schenking van een familiale onderneming of familiale vennootschap (overlijden en schenking na 1 januari 2017)
U bent de begunstigde van een nalatenschap of een schenking die een "familiale onderneming of vennootschap" bevat?
Voor dit type van vererving of schenking heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een voorkeurtarief voorzien voor de overdracht van activa van de familiale onderneming of de aandelen van de familiale vennootschap. Het tarief bedraagt 3% of 7% voor de verervingen en 0% voor de schenkingen, in plaats van het progressief tarief volgens schijven dat van toepassing is op de successie- en schenkingsrechten.
De voorwaarden
Om in aanmerking te komen voor deze gunstregeling, moet er aan een welbepaald aantal (inhoudelijke en formele) voorwaarden zijn voldaan:
- op de dag van het overlijden, of op het moment van de registratie van de schenkingsakte;
- EN jaar na jaar gedurende 3 jaar na het overlijden of de registratie van de schenkingsakte.
Al deze voorwaarden worden uiteengezet in de onderstaande tabel.
|
Voorwaarden te vervullen op de dag van het overlijden of op het moment van de registratie van de schenkingsakte |
Voorwaarden te vervullen jaar na jaar gedurende 3 jaar na het overlijden of de registratie van de schenkingsakte |
|
|
Aan welke voorwaarden moet worden voldaan? |
||
° Een familiale onderneming
° Een familiale vennootschap:
Opgelet: de vennootschap die geen activiteit uitoefent, kan ook worden gekwalificeerd als "familiale vennootschap" als ze minstens 30% van de aandelen van een directe dochtervennootschap in handen heeft. Deze directe dochtervennootschap moet aan 3 voorwaarden voldoen:
Als aan al deze voorwaarden is voldaan, zal de gunstregeling enkel worden toegepast op de waarde van de deelneming van de vennootschap in haar "actieve" directe dochtervennootschap. --> Wat wordt verstaan onder "familie"? Maken deel uit van de familie van de erflater, de schenker of de aandeelhouder:
--> Wat wordt verstaan onder "partner"? De partner van de erflater, de schenker of de aandeelhouder is: - de persoon die op de dag van het openvallen van de nalatenschap gehuwd was met de erflater, de schenker of de aandeelhouder; - de persoon die op de dag van het openvallen van de nalatenschap wettelijk samenwoont met de erflater, de schenker of de aandeelhouder.
|
Voor de familiale ondernemingen |
Voor de familiale vennootschappen |
|
|
Opgelet: de publicatie van de jaarrekeningen of de geconsolideerde jaarrekeningen moet in overeenstemming zijn met de geldende wetgeving van de lidstaat van de EER waar de maatschappelijke zetel op het moment van het overlijden of de registratie van de schenkingsakte is gevestigd.
|
|
|
Om na te gaan of aan alle voorwaarden is voldaan, moet een formulier voor de aanvraag van de gunstregeling worden ingevuld, dat vergezeld moet zijn van alle nodige bewijsstukken die in dat formulier worden opgesomd. - Wilt u het verminderde tarief van de successierechten genieten voor de overdracht van een familiale onderneming? --> Klik hier om toegang te krijgen tot aanvraagformulier (A). - Wilt u het verminderde tarief van de successierechten genieten voor de overdracht van een familiale vennootschap? --> Klik hier om toegang te krijgen tot aanvraagformulier (A). - Wilt u worden vrijgesteld van de schenkingsrechten voor de overdracht van een familiale onderneming? --> Klik hier om toegang te krijgen tot aanvraagformulier (A). - Wilt u worden vrijgesteld van de schenkingsrechten voor de overdracht van een familiale vennootschap? --> Klik hier om toegang te krijgen tot aanvraagformulier (A). Dit aanvraagformulier moet ons bij per gewone brief worden teruggestuurd. Wij zullen uw dossier binnen 60 werkdagen onderzoeken. Indien de voorwaarden zijn vervuld, bezorgen wij u een attest dat u bij de aangifte van nalatenschap dient te voegen ou que vous devez remettre lors de l’enregistrement de l’acte de donation. Als het aanvraagformulier niet alle gegevens bevat en/of niet vergezeld is van alle vereiste bewijsstukken, wordt de termijn van 60 dagen opgeschort tot de ontvangst van deze ontbrekende gegevens en bewijsstukken.
|
Wij zullen eveneens controleren of na het eerste, tweede en derde jaar na het overlijden of de registratie van de schenkingsakte nog steeds aan de voorwaarden is voldaan. Daartoe dient u elk jaar een formulier in te vullen dat aantoont dat de handhavingsvoorwaarden worden nageleefd. Bij dit formulier moeten alle erin opgesomde nodige bewijsstukken worden gevoegd. - Heeft u het verminderde tarief van de successierechten genoten voor de overdracht van een familiale onderneming? - Heeft u het verminderde tarief van de successierechten genoten voor de overdracht van een familiale vennootschap? - Bent u vrijgesteld van de schenkingsrechten voor de overdracht van een familiale onderneming? - Bent u vrijgesteld van de schenkingsrechten voor de overdracht van een familiale vennootschap? Wat aanvraagformulieren B en C betreft: Deze formulieren moeten ons bij aangetekend schrijven worden teruggestuurd. Wij zullen uw dossier binnen 50 werkdagen onderzoeken. Als de voorwaarden zijn vervuld, zullen wij een attest afleveren dat u aan de bevoegde ontvanger dient te bezorgen:
Als het aanvraagformulier niet alle gegevens bevat en/of niet vergezeld is van alle vereiste bewijsstukken, wordt de termijn van 50 dagen opgeschort tot de ontvangst van deze ontbrekende gegevens en bewijsstukken. Wat aanvraagformulier D betreft: Dit formulier moet ons bij gewone brief worden teruggestuurd, vóór de 93e dag na het derde jaar volgend op het overlijden. Wij zullen uw dossier onderzoeken. Indien de voorwaarden NIET zijn vervuld, brengen wij de bevoegde ontvanger daarvan op de hoogte.
|
|
Wat is het tarief van de gunstregeling?
Voor de successierechten en het recht van overgang bij overlijden wordt het tarief verlaagd tot:
- 3% in rechte lijn of tussen partners;
- 7% voor de andere personen.
Voor de schenkingsrechten zijn de rechten vrijgesteld (0%), ongeacht de graad van verwantschap tussen de schenker en de begiftigde.
Waarop heeft de gunstregeling betrekking (belastinggrondslag)?
In het geval van een nalatenschap wordt het tarief van 3% of 7% berekend op basis van de verkrijging van de nettowaarde van de volle eigendom, de blote eigendom of het vruchtgebruik van:
- HETZIJ de activa die door de erflater, de schenker of zijn partner beroepsmatig zijn geïnvesteerd, indien het gaat om een familiale onderneming;
- HETZIJ de aandelen, indien het gaat om een familiale vennootschap.
OPGELET:
- Het voorkeurtarief van de successierechten of de vrijstelling van de schenkingsrechten is niet van toepassing op gebouwen die hoofdzakelijk worden aangewend of bestemd voor bewoning.
- Voor de toepassing van het voorkeurtarief op bepaalde elementen moet aan bijkomende voorwaarden voldaan zijn:
- Voor de familiale ondernemingen: de activa die werden aangewend in de onderneming gedurende het jaar voorafgaand aan het overlijden of de schenking, zullen enkel in aanmerking worden genomen voor de toepassing van het verminderd tarief of de vrijstelling als u aantoont dat ze beroepsmatig werden aangewend.
- Voor de familiale vennootschappen: de activa die werden ingebracht in de onderneming gedurende het jaar voorafgaand aan het overlijden of de schenking, zullen enkel in aanmerking worden genomen voor de toepassing van het verminderd tarief of de vrijstelling als u aantoont dat ze beroepsmatig werden aangebracht.
Wat gebeurt er als de voorwaarden niet/niet meer worden nageleefd?
Als de handhavingsvoorwaarden gedurende 3 jaar na het overlijden of de registratie van de schenkingsakte niet/niet meer worden nageleefd, zijn de successie- of schenkingsrechten verschuldigd tegen het normaal progressief tarief volgens schijven.
Wilt u er meer over weten?
U vindt alle details en voorwaarden van deze gunstregelingen in de onderstaande documenten:
- Betreffende de regeling die van toepassing is in geval van een OVERLIJDEN vóór 1 januari 2017 (kleine en middelgrote ondernemingen):
- (voormalig) artikel 60bis (gewijzigd door de ordonnantie van 29 oktober 1998 houdende invoering van een verlaagd tarief van successierechten in geval van overdracht van kleine en middelgrote ondernemingen) en artikel 60quater van het Wetboek der successierechten;
- besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 21 januari 1999 betreffende het verlaagd tarief van de successierechten in geval van overdracht van kleine en middelgrote ondernemingen;
- Betreffende de regeling die van toepassing is op SCHENKINGEN gedaan vóór 1 januari 2017 (kleine en middelgrote ondernemingen):
- (voormalige) artikels 140bis tot 140octies van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten (ingevoegd bij de wet van 22 december 1998 houdende fiscale en andere bepalingen).
- Betreffende de regeling die van toepassing is in geval van een OVERLIJDEN na 1 januari 2017 (familiale ondernemingen en vennootschappen):
- artikel 60bis (nieuw) tot artikel 60bis/3 (gewijzigd en ingevoegd bij de ordonnantie van 12 december 2016 houdende het tweede deel van de fiscale hervorming) en artikel 60quater van het Wetboek der successierechten;
- besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 19 januari 2017 tot vaststelling van de modaliteiten van het gunstregime toepasselijk op de successierechten bij overdracht van familiale ondernemingen en familiale vennootschappen;
- ministerieel besluit van 8 februari 2017 tot vaststelling van de modellen van aanvraagformulier tot aflevering van het attest bedoeld in artikel 60bis/3, § 1 van het Wetboek successierechten;
- ministerieel besluit van 20 juni 2018 tot vaststelling van de modellen van aanvraagformulier tot aflevering van het attest bedoeld in artikel 60bis/3, § 2, 1° van het Wetboek successierechten;
- ministerieel besluit van 10 mei 2019 tot vaststelling van de modellen van aanvraagformulier tot aflevering van het attest bedoeld in artikel 60bis/3, § 2, 2° van het Wetboek successierechten;
- circulaire 2017/C/46 van de FOD Financiën betreffende de ordonnantie van 12 december 2016 inzake successierechten.
- Betreffende de regeling die van toepassing is op SCHENKINGEN gedaan na 1 januari 2017 (familiale ondernemingen en vennootschappen):
- artikels 140/1 tot 140/6 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten (ingevoegd bij de ordonnantie van 12 december houdende het tweede deel van de fiscale hervorming);
- besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 19 januari 2017 tot vaststelling van de modaliteiten van het gunstregime toepasselijk op de schenkingsrechten bij overdracht van familiale ondernemingen en familiale vennootschappen;
- ministerieel besluit van 8 februari 2017 tot vaststelling van de modellen van aanvraagformulier tot aflevering van het attest bedoeld in artikel 140/6, § 1 van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten – rechtzetting;
- ministerieel besluit van 20 juni 2018 tot vaststelling van de modellen van aanvraagformulier tot aflevering van het attest bedoeld in artikel 140/6, § 2, 1° van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten;
- ministerieel besluit van 16 mei 2019 tot vaststelling van de modellen van aanvraagformulier tot aflevering van het attest bedoeld in artikel 140/6, § 2, 2° van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten.
Opgelet: de bovenstaande uitleg wordt louter ter informatie gegeven en is geenszins bindend voor Brussel Fiscaliteit.
