Registratierechten

Hebt u een vraag over uw fiscaal dossier? Gelieve dan contact op te nemen met de FOD Financiën (Administratie Rechtszekerheid) die op heden de belasting beheert.

Makkelijk te lezen tekst Het registratierecht is een belasting die u moet betalen bij de registratie van een akte of geschrift (bijvoorbeeld een verkoopakte van een woning of een akte bij de schenking van een geldsom). Er zijn 4 soorten gewestelijke registratierechten: de verkooprechten, de schenkingsrechten, de verdelingsrechten en de hypotheekrechten.

Wat zijn de registratierechten?

De registratierechten zijn een indirecte belasting die verschuldigd is wanneer een rechtshandeling onderworpen is aan een registratieformaliteit.

De registratieformaliteit bestaat erin dat een registratiekantoor (Administratie Rechtszekerheid van FOD Financiën) een akte (bijvoorbeeld een schenkingsakte) voorlegt aan de ontvanger. De registratie is in bepaalde gevallen een wettelijk opgelegde formele verplichting. Dit heeft tot gevolg dat sommige akten altijd een betaling tot registratierechten met zich meebrengen, zoals de notariële akte voor de verkoop van onroerende goederen.

De wetgeving voorziet in veel verschillende belastingtarieven in functie van de aard van de rechtshandeling die in de ter registratie aangeboden akte is opgenomen. Bepaalde registratierechten zijn federaal, andere gewestelijk geregeld. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is bevoegd voor de volgende registratierechten:

1. Registratierechten op de overdrachten onder bezwarende titel van in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelegen onroerende goederen (verkooprechten).
2. Registratierechten op de vestiging van een hypotheek op een in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelegen onroerend goed (hypotheekrechten).
3. Registratierechten op de gedeeltelijke of gehele verdeling van in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelegen goederen (verdelingsrechten).
4. Registratierechten op de schenkingen onder levenden van roerende of onroerende goederen wanneer de fiscale woonplaats van de schenker in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelegen is (schenkingsrechten).

De bevoegdheidsverdeling in een notendop

De registratierechten zijn sinds 2002 een gewestelijke belasting geworden. Daaruit volgt dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd is voor het vaststellen van de belastingtarieven, de belastbare basis en de vrijstellingen.

Het is evenwel nog de FOD Financiën (op het federale niveau) die de dienst van de belasting verzekert voor rekening van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het is dus de FOD Financiën die de belasting int en de ontvangsten doorstort aan het Brusselse gewest. Bijgevolg zijn het de federale administratieve procedureregels die van toepassing zijn, totdat Brussel Fiscaliteit de dienst van de belasting overneemt.

1. De registratierechten op de overdrachten ten bezwarende titel van in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelegen onroerende goederen (verkooprechten)

Het registratierecht op de overdrachten ten bezwarende titel van onroerende goederen is een indirecte belasting die wordt geïnd bij de registratie van elke ruil- of verkoopakte en in het algemeen bij elke overdracht onder bezwarende titel van eigendom of vruchtgebruik van onroerende goederen.

Deze belasting komt bovenop de aankoopprijs van het onroerend goed.

Het tarief bedraagt 12,5%. Het registratierecht wordt berekend op basis van de overeengekomen prijs (eventueel vermeerderd met kosten opgelegd aan de koper) en mag niet minder bedragen dan de venale waarde (of de marktwaarde van het onroerend goed, of ook de waarde waarvoor het onroerend goed op de vastgoedmarkt zou kunnen worden verkocht) van het onroerend goed.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is het mogelijk om onder bepaalde voorwaarden vrijgesteld te worden van registratierechten op de eerste schijf van € 200.000. Meer informatie hierover kan u vinden op de pagina over het abattement.

Wilt u meer weten?

Raadpleeg de fiscale fiche.

U vindt meer informatie terug op de website van de Federale Overheidsdienst Financiën.

2. Registratierechten op de vestiging van een hypotheek op een in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelegen onroerend goed

Met het oog op de financiering van de verwerving, sluit de persoon die een onroerend goed verwerft vaak ook een hypothecair krediet af. Bij deze gelegenheid zal de kredietinstelling een hypotheek vestigen hetzij op het verworven onroerend goed, of op een ander onroerend goed van de koper. De inschrijving van deze hypotheek is eveneens aan belasting onderworpen.

Het tarief van het registratierecht op de vestiging van een hypotheek op een in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelegen onroerend goed, bedraagt 1%. Het wordt berekend op de sommen die gewaarborgd zijn door de hypotheek.

De overdracht van een hypotheek, gevestigd op een in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelegen onroerend goed, is eveneens onderworpen aan de inning van een registratierecht, waarvan het tarief ook 1% is, berekend op de basisbedragen gegarandeerd door de hypotheek.

3. Registratierechten op de gedeeltelijke of gehele verdeling van in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelegen onroerende goederen

Er is onverdeeldheid wanneer meerdere personen een eigendomsrecht hebben op eenzelfde onroerend goed zonder het exacte deel van elkeen te kunnen bepalen.

Voorbeeld 1: twee personen (A en B) erven van hun vader en zijn in onverdeeldheid eigenaar van twee onroerende goederen van de erfenis. Zolang de verdeling niet plaatsvindt, is niet bepaald wie wat toekomt.

Voorbeeld 2: in geval van scheiding of een overlijden, kan het voorkomen dat een onroerend goed in onverdeeldheid blijft, ongeacht het huwelijksstelsel dat door het koppel werd gekozen.

1. Het verdeelrecht is verschuldigd op de toewijzing door verdeling, wanneer de personen in onverdeeldheid hun deel van het (de) onroerend(e) goed(eren) wensen te laten bepalen. De verdeling heeft een verklarend  effect op de eigendom: ze bepaalt welke eigendom toebehoort aan elk van de mede-eigenaars.

Voorbeeld: de erfgenamen (A en B) kunnen een verdeling overeenkomen waarbij onroerend goed 1 wordt toegewezen aan A en onroerend goed 2 wordt toegewezen aan B.

2. Het verdeelrecht is ook verschuldigd bij de overdracht van onverdeelde delen, wanneer één van de personen in onverdeeldheid zijn onverdeeld deel overdraagt aan een andere mede-eigenaar in onverdeeldheid.

Voorbeeld 1: erfgenaam A kan zijn onverdeeld deel van het onroerend goed 1 verkopen aan erfgenaam B die een verdeelrecht zal moeten betalen.

Voorbeeld 2: bij een echtscheiding is de persoon die in de woning wenst te blijven en het deel van zijn/haar ex-partner overkoopt, een verdeelrecht verschuldigd.

Het tarief van het verdeelrecht is 1%. De belastinggrondslag varieert naargelang de overdracht een einde maakt aan de onverdeeldheid.

• Wanneer de overdracht geen einde maakt aan de onverdeeldheid tussen alle mede-eigenaars met betrekking tot het verdeelde onroerend goed, wordt het verdeelrecht bepaald op basis van de waarde van de overgedragen delen.

Voorbeeld: A, B en C zijn mede-eigenaar van onroerend goed 1 met een waarde van € 300.000, ten belope van elk 1/3e.

A draagt zijn eigendomsrecht over aan B (1/3 = € 100.000). In dit geval, wordt het tarief van 1% bepaald op € 100.000 (waarde van het overgedragen deel). Het verschuldigde verdeelrecht bedraagt bijgevolg € 1.000.

• Wanneer de overdracht een einde maakt aan de onverdeeldheid tussen alle mede-eigenaars met betrekking tot het verdeelde onroerend goed, wordt het verdeelrecht bepaald op de waarde van het onroerend goed.

Voorbeeld: Als enkele jaren later B zijn eigendomsrecht (2/3 = €200.000) aan C overdraagt, eindigt de onverdeeldheid tussen B en C aangezien C eigenaar wordt van alle delen. In dit geval geldt het tarief van 1% op €300.000 (waarde van het goed). Het verschuldigde verdeelrecht is bijgevolg €3.000.

Zoals het geval is voor de registratierechten die verschuldigd zijn in geval van overdracht onder bezwarende titel van onroerende goederen, wordt de belastinggrondslag bepaald op de overeengekomen waarde die niet minder mag bedragen dan de venale waarde (of ook de werkelijke verkoopwaarde) ervan.

Wilt u meer weten?

Raadpleeg de fiscale fiche.

4. Registratierechten op de schenkingen onder levenden van roerende of onroerende goederen wanneer de fiscale woonplaats van de schenker in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelegen is

Een schenking is een overeenkomst waarbij een persoon – de schenker – aan een ander persoon – de begunstigde – een roerend of onroerend goed ten kosteloze titel overdraagt, met andere woorden zonder tegenprestatie.

Een schenking kan de inning van schenkingsrechten met zich meebrengen.

Deze rechten verschillen naargelang de schenking betrekking heeft op een roerend of onroerend goed.

Indien het een onroerend goed betreft, wordt de schenking onderworpen aan een schenkingsrecht dat progressief is per schijf, afhankelijk van de band tussen de schenker en de begunstigde, bepaald als volgt:

Schenkingen van onroerende goederen moeten altijd bij notariële akte gebeuren.

Indien het een roerend goed betreft, wordt de schenking onderworpen aan een schenkingsrecht, bepaald als volgt:

• 3% voor schenkingen in rechte lijn, tussen echtgenoten, tussen wettelijk samenwonenden en tussen feitelijk samenwonenden (die al minstens 1 jaar samenwonen); 
• 7% voor schenkingen tussen alle andere personen.

Wanneer de schenking door een authentieke akte wordt verleend, zal deze automatisch worden geregistreerd en bijgevolg worden belast volgens de bovenstaande tarieven.

Wanneer de schenking van een roerend goed niet door een authentieke akte wordt verleend en tevens niet wordt geregistreerd, is er geen schenkingsrecht verschuldigd. Er dient wel op te worden gewezen dat, in geval van overlijden van de schenker binnen de 3 jaar na datum van de schenking waarvoor geen schenkingsrecht werd geïnd, deze schenking wordt toegevoegd aan de nalatenschap van de overledene en zal worden belast door een successierecht dat aanzienlijk hoger is.

Zowel voor de schenking van roerende als onroerende goederen wordt het schenkingsrecht vastgelegd op de venale waarde (of ook de werkelijke verkoopwaarde) van de geschonken goederen, zonder aftrek van kosten. Bovendien wordt het schenkingsrecht berekend op het aandeel van elke begunstigde.

Voorbeeld: een oom schenkt aan zijn twee neven een kunstwerk ter waarde van € 140.000, ten belope van elk de helft. Beide neven krijgen dus € 70.000. Beide dienen dus elk € 4.900 schenkingsrechten te betalen.

Wilt u meer weten?

Raadpleeg de fiscale fiche.

U vindt meer informatie terug op de website van de Federale Overheidsdienst Financiën.